چالش سعید سلطانی با روایت پهلوی اول/ آیا سریال بوم و بانو عاشقانه موفقی است؟
تاریخ انتشار: ۱۲ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۵۰۹۳۹۸
سریال "بوم و بانو" در شروعِ پخش با چالش نقدهای تاریخی همراه شد اما آرامآرام داستانش وارد مراحل جدّیتر شد که به تعبیر بسیاری از کارشناسان میتواند مخاطب را تا پایان با خودش همراه کند. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سریال "بوم و بانو" به کارگردانی سعید سلطانی در اواسط پخش قرار گرفته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
مسائل سیاسی زمان پهلوی اول بارها در برخی سریالها دیده و شنیده شده است. زیبنده بود که در فیلمنامه، سلطانی سراغِ دستمایههای دیگری برای کار "بوم و بانو" میرفت شاید بیش از اینها دیده میشد. روزهای ابتدایی پخش، سعید سلطانی و گروهش با چالش همین روایت رضاخانی مواجه شدند که بسیاری تمجید و تطهیر خاندان پهلوی را نقطه اصلی نقد خودشان قرار دادند.
دستاندرکاران سریال هم مثل شیوا خنیاگر در گفتوگوی با خبرنگار تسنیم خواستند که زود قضاوت نکنید و یا خیلی از هنرمندان و سازندگان این اثر، از منتقدین و محققین خواستند بگذارند داستان این سریال شکل و شمایل پیدا کند. رفته رفته عاشقانههای سریال بر روایتِ تاریخی سعید سلطانی غلبه کرد و خنثی بودن بیشتر به چشم آمد.
در کنار این انتقادات اما بازتابها نشان میدهد فیلمنامه "بوم و بانو"، شخصیتپردازی و هنرنمایی برخی از بازیگران بسیار قابل توجه قرار گرفته است. برخی از منتقدین حتی در کنار نظامیگری خوبِ مسعود رایگان در سریال "بوم و بانو" و حضور درخشانِ بهنام تشکر، نقش مهدی میامی را هم بسیار دیدهاند و تجلیلش کردهاند. این نشان میدهد سعید سلطانی توانسته در بازی گرفتن از توانمندهایش امتیاز دیگری را به خودش اختصاص دهد. اگر مضمونِ کهنه سریال دستمایه تازهتری پیدا میکرد سریال شبکه دو را ماندگارتر میکند. امروز باید کارگردانان به سراغ داستان عاشقانه جدیدتری بروند تا مخاطب همذاتپنداری بهتری پیدا کند. البته عشق هیچگاه کهنه نمیشود و در هر لباسی جلوهگری بهتری خواهد داشت.
همان اعتقادی که سحر عصرآزاد منتقدین تلویزیون دارد و در گفتوگویی با خبرنگار خبرگزاری تسنیم میگوید: سعید سلطانی کارگردان سریال "بوم و بانو" مجموعه خاطرهانگیز "پس از باران" و سریال دنبالهدار "ستایش" را در سه فصل در کارنامه دارد که به جهت کیفی و هنری تفاوت سطح آشکاری دارند اما هر کدام در زمان خود مورد توجه مخاطبان گسترده قرار گرفته و دیده شدند.
وی افزود: هرچند "ستایش" به واسطه تکیه بر ملودرامی عام و مخاطبپسند، نتوانست نمره خوبی به جهت فیلمنامه، کارگردانی و وجوه هنری در قیاس با مجموعههای قابلدفاع سلطانی بگیرد، اما نمیتوان منکر جذابیتهای اولیه این درام برای همراهی مخاطب شد.
این منتقد تلویزیون تأکید کرد: دغدغهمندی نسبت به تاریخ معاصر از دلمشغولیهای ادامهدار این کارگردان است که هرگاه بر بستر درامی حساب شده و محکم قرار گرفته، با کارگردانی دقیق او منجر به ثبت اثری قابلدفاع به جهت کیفیت و مقبولیت شده است. همانطور که "پس از باران" توانست این دو ویژگی؛ یعنی کیفیت و مقبولیت را بر بستر سفری از زمانحال به دل تاریخ را در جغرافیای شمال کشور و مناسبات و روابط حاکم حفظ کرده و پیگیری مخاطب را به همراه داشته باشد.
عصرآزاد افزود: "بوم و بانو" میتواند بازگشتی به دلمشغولیهای سلطانی با روایت عاشقانهای در دل تاریخ معاصر با مایههای مذهبی باشد که پیشتر به جهت کیفی هم نمره قبولی گرفته است. این سریال از الگوی آشنایی تبعیت میکند که در مجموعههای موفق متعددی مورد توجه قرار گرفته اما از آن کلیشههای جذاب و اجتنابناپذیر است که میتواند به واسطه زاویه نگاه هر کارگردانی به تاریخ، عشق و درام متمایز و منحصر به فرد شود.
وی خاطرنشان کرد: واقعیت این است که سریال "بوم و بانو" تا نیمه اول پخش در دراماتیزه کردن این دستمایهها، ریتم وقایع و رویدادهای محرک، نحوه پیوند خطوط فرعی و برجسته کردن خط داستانی اصلی با افت و خیزهایی روبرو است که تبدیل شدن آن به اثری تمام و کمال را با اما و اگرهایی مواجه میکند.
در ادامه به سراغ معصومه نصیری کارشناس رسانه رفتیم و درباره وجوه دیگر و حتی نقدی که بسیاری برای روایت تاریخی این سریال داشتند رفتیم. چرا که بسیاری به نوعِ قرائت تاریخی سعید سلطانی انتقاد داشتند. او در این باره به خبرنگار خبرگزاری تسنیم گفت: متأسفانه این ضعف درباره برخی از مستندهای صداوسیما دیده میشود و این ایراد وارد است. چراکه قرائتها، گاهی باعث ایجاد دوگانه هایی در ذهن مخاطب می شود که منجر به برداشت و قرائتهای دوگانه تاریخی نیز خواهد شد. گاهی در سریال و مستندی میگوییم فلان شخص خیانت کرده و در سریال و مستند دیگری نه به طور مستقیم بلکه غیرمستقیم به مخاطب القاء میکنیم که به این شکل نبوده است. حتی برخی اوقات هم با آن لایههای پنهانِ پیام به آن خیانتکارِ تاریخی حق هم داده میشود و این از ضعفهای جدی حوزه برنامهسازی ما است.
او درباره قرائتِ تاریخی سریال "بوم و بانو" تأکید کرد: نوع قرائت و هدایت در روایت تاریخی بسیار مهم است. جایی مستندی درباره اشرف پهلوی ساخته میشود که تطهیر شده است و جایی هم به مخاطب میگوییم او قاچاقچی بوده و مشکلات اخلاقی داشته است. گاهی آنقدر روایتها متناقض است که مخاطب با چندگانهای از روایتها و قرائتها مواجه میشود. این روایتهای چندگانه در دوران پهلویها برمیگردد به اینکه یا ما تاریخ را درست نمیخوانیم و یا منابع غیرهمسو را مورد بررسی قرار میدهیم. نمیتوانم بگویم در "بوم و بانو" چنین اتفاقی افتاده اما قرائتِ سعید سلطانی بیشتر از اینکه جانبدارانه باشد، خنثی بوده است. به هر حال کارهایی که در این راستا ساخته میشود میتواند وجه و ابعاد بهتری داشته باشد.
نصیری افزود: منابع پژوهشی سریال "بوم و بانو" کم نبودند؛ به نظرمن شاید ما تکلیف خودمان را به عنوان سازنده با ماجرای پهلویها بدانیم بهتر می توانیم اثرگذار باشیم. قرار است وسط میدان باشیم یا آن سوی میدان؛ چه هدفی داریم و چه چیزهایی میخواهیم به بیننده القاء کنیم. خنثی بودنهایی که برخی اوقات در سریالهای تلویزیونی اتفاق میافتد برمیگردد به اینکه نمیخواهیم پای یکسری چیزها بایستیم. یا ترس از دست دادن مخاطب را داریم و یا از قضاوت شدن در هراسیم. این هم تنها به این سریال باز نمیگردد. این هراس شاید ناشی از مارپیچ سکوتی باشد که به گونهای بسیاری از ما را احاطه کرده است.
این منتقد تلویزیون در پاسخ به این سؤال که بسیاری به نوع لباسها و شخصیتپردازیها انتقاد داشتهاند، گفت: کماکان نظر من درباره سریال همان است که میخواسته قلابش را بیندازد و مخاطب را جلبِ داستانش کند. اما در عین حال اعتقاد دارم باید صداوسیما به اصولی که دارد پایبند باشد. این ایراد به نمایشخانگی، سینما و تلویزیون وارد است که هرکدام گویی برای کشوی مجزا برنامه تولید می کنند. وقتی سریال های نمایشخانگی را میبینیم انگار برای و با قواعد ایرانی دیگر تولید محتوا شده است و این تناقض درباره سینما و تلویزیون نیز وجود دارد. شاید گروهِ "بوم و بانو" میخواستند شخصیتهایش نزدیک به پوشش آن مقطع تاریخی شوند.
وی افزود: البته این سؤال هم بوجود میآید که آیا قوانین صداوسیما درباره این سریال تغییر کرده است؟ این هم محل نقد و بررسی است. آیا نمیتوانستیم مدل دیگری برای پوشش شخصیتهایمان برای همذاتپنداری مخاطب با آن دوره تاریخی را طراحی کنیم؟ این را مطرح میکنند که شاید کشور چهارمی برای سریال "بوم و بانو" بوجود آمده باشد! همه اینها محل بحث و بررسی است. اما با همه این اوصاف سریال قابل توجه و داستانگویی ساخته شده که بیننده میتواند تا پایان دنبالش کند. در این وانفسای بیمحتوایی، ضمن نقد اینکه چرا محتوای فاخر و در خور توجه نداریم، از تلاش سریالسازانی که سریالهایشان در حال پخش است نیز باید تقدیر کرد که باز هم عرصه را خالی نکردهاند.
حسن سلطانی مجری رادیو شد/ رئیس سازمان سینمایی به تلویزیون میرودتلویزیون برای دوره صفویه سریال میسازد/ آخرین خبرها از "بیگانهای با من است" و ادامه "سرگذشت"انتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: بازیگران سینما و تلویزیون ایران رسانه ملی تلویزیون شبکه دو سریال بازیگران سینما و تلویزیون ایران رسانه ملی تلویزیون شبکه دو سریال سعید سلطانی بوم و بانو سریال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۵۰۹۳۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ترورهای حسن صباح و پیروانش هدفمند بود / سریال حشاشین با واقعیت بیگانه است
به گزارش مبلغ سریال حشاشین در ماه رمضان امسال توانست به کمک جلوه های بصری ویژه و تکنیک های فیلمسازی خود به استقبال جالب توجهی دست پیدا کند. با این حال زندگانی حسن صباح از بزرگان فرقه اسماعیلیه که فیلم به او و پیروانش می پردازد به باور خود پیروان مکتب اسماعیلیه هیچ شباهتی به آنچه که در سریال حشاشین آمده است، ندارد.
روزنامه چام جم با حجتالاسلام دکتر مهدی فرمانیان که درباره عقاید و تاریخ اسماعیلیه کوششهای بسیاری داشتهاند در همین زمینه مصاحبه جالبی داشته است که در ادامه می آید:
حشاشین، سریالی صهیونیستپسند است که عامدانه با سوگیری و جعل و تحریفهای بیشمار، برپایه یک چهره ماجراجو و تاثیرگذار تاریخی بر آن است اسلام استکبارستیز و شیعیان یعنی پیروان اسلام ناب محمدی را دقیقا مانند داعش و ابوبکر بغدادیها به مخاطبان روزآمد رسانه معرفی کند. همچنین کل جریان اسلامگرایی را تحریف کند و بد جلوه دهد که در برابر صهیونیسم جهانی و اسرائیل غاصب ایستادهاند؟
سریال حشاشین برگرفته از افسانهای است که مارکو پولو در سفرنامهاش نوشته و هیچ واقعیت تاریخی ندارد، واقعا یک افسانه و برساخته است. مسلم این است که حسن صباح یک اسماعیلی متدین و اهل دیانت بود. برپایه گواهی و گزارش تواریخ عتیقی که در دوره همین چهره تاریخی به نگارش درآمدهاند مانند جامعالتواریخ و مجملالتواریخ، این شخصیت، زاهد بود و هیچگاه از دژ الموت بیرون نرفت. حتی زمانی که بر آن شد تا دژ الموت را از فرمانروای زیدی مذهب آنجا بگیرد، بهای آن را به تمامی پرداخت کرد و دژ را به نوعی از صاحب پیشین آن خرید. حسن صباح به اندازهای به مرام و نگرش دینی خود توجه داشت که رفتار سختگیرانه و زاهدمآبانهای را درباره پایبندی به شریعت اسماعیلی در پیش گرفته بود مثلا یکی از فرزندانش را که شرابخواری کرده بود به مرگ محکوم کرد با این توجیه که تو پسر حاکم هستی و از دیگران بایستی پاکتر باشی و کار حرام بر تو سزاوار نیست و باید منزهتر باشی. حسن صباح به گواهی روایتهایی که حتی مخالفان گفتهاند انسانی متدین بود.
بحث فداییان اسماعیلی را باز کنیم که نخست چگونه کسانی بودند و دوم چگونه کسانی را میکشتند؟
فداییان اسماعیلی، آدمهایی واقعا متدین و معتقد بودند. فدایی بودند به این معنا که بر پایه اعتقادشان و با دستور حسن صباح، عازم کشتن کسی میشدند. تمام ترورهایی که به سرانجام رساندند و قتلهایی که از آنها سرزد درباره کسانی برنامهریزی و اجرا شده که بهشدت علیه اسماعیلیه کار کرده، بسیاری از آنها را کشتار کردند یا کسانی که فشار سنگین و فراوان علیه شیعیان اعمال کردند. البته در همین راستا چندین بار دژهای اسماعیلیه از سوی سلاجقه با یورش شدید روبهرو و محاصره شد تا جایی که برخی از این محاصرهها تا یک دهه نیز به درازا میکشید! افرادی اینچنین و عملکردشان بهانه به دست فداییها میداد تا آنها را بکشند. یا [بهویژه] رهبران صلیبی که در فلسطین چه جنایتهایی کردند و فداییان اسماعیلی فقط رهبران اینها را میکشتند. نه به مردم کاری داشتند نه ناآرامی ایجاد میکردند و نه به فضای خشونت دامن میزدند.
جعل واقعیت تاریخی و افسانهسازی (ویژگی این سریال) دلایل مختلفی دارد. البته درباره اسماعیلیه چنین افسانهسازیهایی بیسابقه نیست، مثلا یکی از سیاحان/ رهگذران بیگانه یعنی مارکو پولو در اینباره تخیلپردازی را به جایی رسانده که از دیدن انساننماهایی در مشرق با سرهایی به شکل سگ گزارش داده!
اسماعیلیون چون به قول امروزیها «رسانه» نداشتند، اقلیت بودند و نمیتوانستند درباره عملیاتها، توده مردم را توجیه کنند. همچنین رسانه فراگیر در دست مخالف بود، فضای خاصی دربارهشان ایجاد میکردندکه اینها آدمکش و چنین و چنان هستند.جالبتر این که حتی به خاطر فعالیتهای پزشکی اسماعیلیه و همچنین دسترسی و دانششان نسبت به گیاهان دارویی و فرآوردههای دارودرمانی به اسماعیلیه وصف حشاشین داده نشده بود اما مارکوپولو درباره فداییان و بیپروایی و از خودگذشتگیشان برای نخستین بار درباره دلیل قتل فرماندهان نظامیان صلیبی و رهبران صلیبیان همچنین تطهیر صلیبیها با آن جنایات و تجاوزها این روایت را سرهم کرده که به فداییان حشیش میدهند! او آورده که فداییان را از بچگی انتخاب میکنند و به باغ ویژهای میبرند و خیلی خوب پرورششان داده بزرگشان میکنند. سپس به آنها حشیش میدهند و بعدها آنان را بیرون میآورند و با این توضیح که اگر میخواهید به آن باغ بهشتی برگردید، باید فلانی را بکشید. فداییان نیز برای این که بتوانند دوباره به آن بهشت موعود برگردند به آدمکشی میپرداختند.البته فداییان از آن جهت که شریعتمدار بودند و به آخرت باور داشتند، با امید واصل شدن به بهشت، فعالیتهایشان را انجام میدادند اما این داستان نیز از راستی تهی است، همانند افسانهپردازیهای هرودت، بهراستی خالی از خردمداری و هرگونه تعقل دینباورانه است. بیگمان نه حشیشی در کار بوده نه باغی و نه وعده سر خرمنی.گفتنی است در اینباره آقای فرهاد دفتری، کتابی با نام «افسانه حشاشین» دارد و مفصل در آن پژوهش مشخص کرده که باغ، حشیش و حواشی آن، واقعیت تاریخی نداشته و همه این قصهها برآیند افسانهای است که مارکو پولو برساخته و دیگران نیز با برداشت از آن و شاخ و برگ دادن به پرورندان و جاانداختن این قصه در میان مردم و حتی کتب تاریخی پرداختهاند.
ساخت چنین سریالها و فیلمهایی در راستای چه اهدافی است؟
هدف از ساختن چنین فیلمهایی مشخص است که برای کوبیدن «اسلام سیاسی» است. حشاشین برای کوبیدن «اخوانالمسلمین» ساخته شده که حماس نیزازهمین اخوانالمسلمین است.به هرحال سکولارهای مصر همانند السیسی و مبارک، مخالف اخوانالمسلمین هستند از آن رو که طرفدار اسلام سیاسی و اصلاح سیاسی در راستای اسلامگرایی هستند. دو طیف اسلام سکولار با یهودی-مسیحیهای صهیونیست و اسرائیلیها، دست در دست یکدیگر برای کوبیدن اسلام سیاسی، اخوانالمسلمینها و حماسها متحد و همکار شدهاند. این دو طیف با حمایت از ساخت چنین سریالی، آن هم در فضایی مشوش از حسن صباح، چهرهای غیرتاریخی و غلوشده ارائه دادهاند تا به عنوان نمادی از اسلام سیاسی به مخاطبان هجی شود! فضایی نادرست که فقط مناسب همان ذهنیات و برساختههای افسانهای مارکوپولو است. این برداشت و تفسیر را پدیدآورندگان فیلم حسن صباح از تخیلات خودشان سرهم کردهاند. بهویژه با گونهای نمادسازی و نمونهپردازی درپی آن هستند تا به مخاطبان القا کنند کسانی هم که به دنبال اسلام سیاسی هستند اخوانی و حماسی هستند! همانند حسن صباح سریال حشاشین، سرسپرده شیطانند و اهریمن در اینها نفوذ کرده! اینها هرکسی را که در برابرشان ببینند یا بایستد بهسادگی میکشند و متاسفانه در سریال حشاشین چنین فضایی پی گرفته شده؛ طراحی لباس و چهرهها و شیوه کار و رفتارهاشان به شکلی طراحی و اجرا شده تا در چشم مخاطبان کاملا آشکارا قابل انطباق با دشمنان معاصر جریان صهیونیسم جهانی از آب درآید.
این مهم است که از میان آن همه شخصیتهای تاریخی چرا حسن صباح انتخاب و برای دستیابی به چنان اهدافی بهانه شده؟
از آنرو که حسن صباح شیعه است (هفت امامی بوده) و کنشگران انقلاب اسلامی در ایران نیز شیعهاند. ایرانی که طرفدار اسلام سیاسی [اسلام ناب محمدی] است و ما نیز که طرفدار انقلاب اسلامی هستیم. یکی از اهداف غیرمستقیم همین سریال، ایجاد فضایی برای القای غیرمستقیم چنین مفهومها و برداشتهایی است. طبق پژوهشها و آن همه مطالعاتی که در عالم اسماعیلیه داشتم، حسن صباح یک آدم بسیار خوب و متدینی بوده. حتیالامکان هوای ضعفا را داشته. او با شماری از فرماندهان نظامی مشکل داشته اما ترورهای او در همین حد هم از دیدگاه ما پذیرفته نیست و معتقدیم که این کار در همین حد هم اشتباه بوده اما روند رخدادها و چگونگیشان به گونهای نبوده که این سریال به تصویر کشیده.
بپردازیم به تفاوت اسماعیلیه در دوران حسن صباح و پاگرفتنش با دستاویز قراردادن شماری از سنتهای ستوده و آیینهای کهن ایرانی همانند آیین عیاران، جریان فتیان یا جوانمردان در دوران کهن همچنین ناهمگرایی و تفاوت فاحشی که اسماعیلیه معاصر بهویژه رهبرانشان بااسماعیلیه تاریخی دارند چراکه این معاصرها به روشنی از پروردگان استعمار و مهره بازی انگلیس هستند؟
اتفاقی که افتاده همین بوده بهویژه این اواخر اسماعیلیون نزاری که خود را وارث حسن صباح میشمارند و از نظر نسلی، خود را به او میرسانند، با انگلستان ارتباط گرفتند (یعنی زمان آقاخان سوم این هماهنگی آشکارتر شد) انگلیس از آنها حمایت کرد و اینها نیز زیر چتر انگلیس رفتند و به نوعی یک گروهی شدند که حامی تفکر سکولار و رواج آن گردیدند. همچنانکه آقا خان سوم دیگر نه نماز میخواند و نه روزه میگرفت و آقاخان چهارم نیز که در لندن و فرانسه و اسپانیا (پررفت و آمد است و...) استقرار دارد، نه نماز میخواند و نه روزه میگیرد. زن و دخترانش بدون پوشش و حجابند. اینها دیگر در دامن استعمار و انگلیس افتادهاند و دیگر آن رویکردهای مثبتی هم که در قدیمیهایشان میدیدیم در اینها اصلا وجود ندارد، رویکردهایی مانند ستیزه با ستمگران و ظلمستیزی و حمایت از ضعفا و... لذا باید این دو تا را از هم تفکیک کرد.
رسانه در طول تاریخ به دلایلی اسماعیلیه را با نامهای مختلفی خوانده، از میان آن همه نام مانند ملاحده و باطنیه و چه و چه سریال حشاشین نامی را برگزیده که تلفظش در زبانهای فرنگی اساسین است واژهای که دقیقا برای معنای تروریست و جانی و قاتل به کار میرود که چه پرشمار انیمه، بازی، کارتون، فیلم و سریال با چنین عنوانی ساخته شده! حتی سوگیری معنادار و نمادگونه نام سریال یا چهرهپردازیها و لباسها که منطبق با داعش و بهویژه ابوبکربغدادی است، مخاطبان را به تفسیری تعیین شده و صددرصدمنفی رهنمون میشود که در راستای اسلامهراسی و اسلامستیزی است.
بله دقیقا در ادبیات انگلیسی واژه اساسین به معنی تروریستهاست که از همان فضایی برخاسته که سفرنامه مارکو پولو به آن دامن زده که اینها با استعمال حشیش مست میشدند و در بیخودی به آدمکشی میپرداختند که هیچکدام از این سخنان واقعیت تاریخی ندارد. ما با این که علاقهای به اینها نداریم اما در فضای دانشگری و پژوهش آکادمیک بایستی در این باره تحقیق کنیم، واقعیتهای تاریخی را و چنین دادههایی را از یکدیگر تفکیک کنیم، با دفاع از واقعیت تاریخی باید اذعان کرد این سریال واقعا افسانه است و با تاریخ هیچگونه هماهنگی و انطباقی ندارد.
البته از کمکاری خودمان است که این چنین از شخصیتهای تاریخی ما به گونهای بهرهبرداری میکنند که همسو با اهداف نهان و آشکار استعمار و صهیونیست جهانی است. سوءاستفاده و بهرهگیری از شخصیتهایی که برخلاف زیست حرفهای و تاریخیشان، در قالب فیلمها و برساختههای معاصر، مطامع و منویات استعمار و دشمنان اسلام را پیگیرانه به جلو میبرند؟
به نظر میرسد ما آدمهای بزرگی در تاریخمان داریم که از منظر کنش، منش، فکری و ... مثلا از حسن صباح بهترند؛ اگر بخواهیم به ساخت سریال از شخصیتهای تاریخی بپردازیم واقعا چهره کم نداریم؛ ما صراحتا میگوییم که حسن صباح را زاهد و متدین میدانیم اما تندرو بوده و ترورهایش را تایید نمیکنیم چرا که به ترور در اسلام قائل نیستیم اما نکتهای که وجود دارد این است که چهره این سریال، حسن صباح تاریخی نیست و برساختهای است که از خودشان تخیل کرده و به نمایش درآوردهاند. در مقابل، چنین به نظر میرسد که کلا جهان اسلام باید در عرصه جنگ نرم فرهنگی ورود کند زیرا در جهان اسلام، شخصیتهای بزرگ و پرشماری وجود دارند که آدمهای خوب و سرشناس و موفقی بودند و میشود فیلمهایی خوب و همسو دربارهشان ساخت. حتی از همین اسماعیلیه کسانی بودند که نام نیک برآوردند. مثلا «جوهر الصقلی» فرمانده ارتش المعز لدینا... هست که مصر را فتح کرد و جالب است که خواندن تاریخ چقدر لذتبخش است؛ آن زمان هنوز قاهرهای وجود نداشت. این سپهسالار در همان روز فتح، عفو عمومی داد و برای اینکه مردم به هراس نیفتند، سپاهیانش را در بیرون فسطاط بخش شمالی مستقر کرد و شهر قاهره را ساخت که در مرکز شهر، مسجدی به نام زهرا بنا کرد و در پیرامون مسجد نیز جامعی یعنی دانشگاهی ساخت به نام الازهر که از سال ۳۷۸هجری قمری بیش از هزار سال است مانند دُر میدرخشد. به عبارتی، این اثر فاطمیان مصر هست و از نکوکاریهایی است که از آنها نضج گرفته. یا در همین شمال خودمان ناصر اُطروش زیدی مذهب را داریم. او وقتی در فتح آمل پیروز میشود فرمانده سپاهش به او خیانت میکند و خانواده ناصر را گروگان گرفته به دژ لاریجان میبرد و آنجا پناه میگیرد. نیروهای ناصر اطروش پیگیری میکنند و او را دستگیر کرده نزد ناصر اطروش میآورند که ناصر پس از گفتوگو و ملاحظاتی به خواست او درباره حکومت و قدرت توجه میکند؛ حکومت را به او تحویل میدهد و دخترش را نیز به ازدواج او درمیآورد. سپس به مدرسه درس و بحث خودش بازمیگردد و کار مسلمان کردن زرتشتیهای گیلان و مازندران را پی میگیرد. در تاریخمان چنین شخصیتهایی داریم که این همه برجسته و اخلاقی در حکومتداری نمایان شدند و میتوانند هرکدامشان چهرهای موثر در سریالها و فیلمها باشند. انسانها و بزرگان متعدد در طیفهای مختلف مانند علامه حلی یا استادالبشر خواجه نصیرالدین طوسی(ره) که در حکومت، سیاست و ...آیتی بوده یا مثل سیدمرتضی، آن انسان قدر و بینظیر که در بغداد، کتابخانهای با ۸۰ هزار کتاب برپا میکند؛ او امیر حج و حرمین، نقیبالاشراف و قاضیالقضات و مرجع شکایتهای مردم و نقیبالنقبا و نقیب سادات بوده که از بزرگترین امپراتوری جهان یعنی خلیفه عباسی، حکم رسمی داشته و بسیار بیشمار به مردم و دانش و دانشگری کمک کرده. چه بهتر که ما از چنین شخصیتهایی (همانند سید مرتضی علمالهدای) به الگوسازی و تهیه تولیدات سینمایی و فرهنگی بپردازیم. باید از چنین شخصیتهایی دستکم با فیلمسازی تجلیل کنیم، به خاطر دستاوردها و تاثیرها و کارهای جالبی که در زمان قدرت و نفوذشان به نیکی انجام داده و به ثمر رساندهاند. این را بیشتر پیشنهاد میدهم و چنین شخصیتهایی را. اما پیشنهادی برای اسماعیلیه دارم. اکنون که با ساخت حشاشین، چهره حسن صباح خدشهدار شده، اسماعیلیه که پول و دستگردی و امکانات هم دارند، بیایند فیلمی درست و منطبق با دادههای تاریخی برای حسن صباح در مقابل این دروغها بسازند.
به خاطر همسویی و همگراییشان با استعمار و صهیونیسم جهانی بهویژه که این معاصران، پرورده همانها هستند، چنین کاری را بعید است به گردن بگیرند و انجام بدهند.
درست است؛ چنین کاری از اینها بعید است چراکه بااستعماروانگلیس همکاری دارنداماحالاکه چهره حسن صباح مغشوش شده،یعنی موسس نزاریان وشناسنامه گذشته اینها یعنی آقاخانیها که در حشاشین به عنوان خشونتطلب و اهریمنی و آدمکش تصویر شده، اتفاقا وظیفه آنهاست از بزرگ خودشان دفاع کنند و به اسماعیلیه پیشنهاد میدهیم برای حسن صباح یک سریال منقحی بسازند.
و جمعبندی نهایی؟
اسماعیلیه قدیم و حسن صباح و همدورهایهایشان متدین و قائل به شریعت بودند که برای خدا کار میکردند هرچند چهار تا تقریظ و نقد و ایراد هم به آنها وارد باشد اما اسماعیلیه معاصر متاسفانه تحت تاثیر آقاخان و استعمار بهویژه آقاخان چهارم و آن ارتباطهایی که با انگلیس دارد، در راستای سکولاریزم عمل میکنند اعتقادی به شریعت ندارند و فقط اسمی ازمسلمانی دارندو همین باعث شده پیروانشان را از فضای شریعتمداری دور کنند و این تفاوت را در میان دو طیف قدیم و جدید میبینیم. پیشنهاد میکنیم به اصل شریعت برگردند به هر حال حسن صباح را که به عنوان رهبر و موسس نزاریان قبول دارند و از نظر تاریخی نیز چنین است، صباح به شریعت و ظلمستیزی و حمایت از مظلومان و... اعتقاد داشت، پس اینها نیز به شریعت و ستمستیزی و مبارزه با ظلم و استعمار جهانی بپیوندند و از این فضا انشاءا... دور شوند.
علی مظاهری
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1899093